Gelibolu Yarımadası Şehitlere Saygı Turumun hazırlığına günler öncesinden başlayıp ön hazırlıklar yaptım.Başlangıç noktası olarak ta Gelibolu’ yu seçtim.Başlangıç noktası niye Gelibolu sorusunun cevabını GELİBOLU adlı yazımda detayları ile anlattım.
Gezilecek, görülecek tüm Anıt Mezar,Şehitlik,Anıt,Yazıt tamamının sıralamasını çıkardım.Bilgilerimi tazeledim,notlar çıkardım,programımı yaptım.Tarihi de belirledikten sonra gelmek isteyebileceğini tahmin ettiğim bir kaç arkadaşıma haber verdim. İzmir’den arkadaşım Gökhan Elmaslı tamamına,Gelibolu’dan çocukluk arkadaşım Selim Yılmaz ise ilk gününe katılabileceğini söyledi.Gelibolu’ya Gelibolu Yarımadası Şehitlere Saygı Turumun başlayacağı tarihten iki gün önce gittim.Memleketim olan Gelibolu’ yu içime sindirerek bir daha gezdim,tüm Anıt Mezar ve Gelibolu’ yu daha iyi anlayacak tüm yerleri ziyaret ettim.
Bu gün 11 Eylül 2017 Gelibolu Yarımadası Şehitlere Saygı Turunun birinci günü,başlangıç noktamız Gelibolu iskele meydanında bulunan Atatürk Heykeli olacak.Gelibolu’ yu daha önce tanıtmıştım ama kısa olarak tekrar edip turumuza başlamak istiyorum.
Gelibolu; Gelibolu’nun kuruluşu MÖ 12. yüzyıla dayanmaktadır.
Uzun yıllar Yunanlıların, İranlıların, Mekedonyalıların, Bergamalıların, Spartalıların, Romalıların elinde, Anadolu yakasının bir iskelesi durumunda olan bir kent olarak kalmış, fakat Bizans devrinde önemi artarak gittikçe gelişmiştir. Antik adı Gallipoli olup , güzel şehir anlamına gelmektedir. Bugünkü adı da bu kelimeden türemiştir. Osmanlı kaynaklarına göre, rüzgarın çok oluşundan Yelibol adını alan kent sonraları Gelibolu’ya dönüşmüştür. 1354 yılında Orhan Gazi’ nin büyük oğlu Şehzade Gazi Süleyman Paşa tarafından fethedilerek Türklere geçmiştir.Osmanlı İmparatorluğunun ilk tersanesi , 1391 yılında Gelibolu’da kurulmuştur.Gelibolu uzun yıllar Kaptan Paşalık Eyaleti olarak Türk denizciliğinin ünlü bir kenti olarak kalmıştır. 1.Dünya Savaşında yenik çıkan Türkiye’ nin bir çok bölgeleri gibi Gelibolu ve yöresi de Fransız ve Yunanlıların 3 yıl işgalinde kaldıktan sonra 26 Kasım 1922′ de düşman işgalinden kurtulmuştur.
1 nci Gün 11 Eylül 2017 Gelibolu-Gelibolu Şehitliği-Çimpe Kalesi-Bolayır-Gazi Süleyman Paşa Anıt Mezarı-Güneyli-Mahmut Paşa Koyu:
Gelibolu Kalesi Ve Tur Başlangıcı.
Saat 09:00 da Gelibolu Kalesinin ve İskele Meydanın olduğu yerde bulunan Atatürk Heykelinin önünde tura başlamadan önce saygı duruşumuzu yapıp,Gelibolu Yarımadası Şehitlere Saygı Turunun başlangıcını yaptık.Başlangıç yerimiz Gelibolu Kale yakını olunca Gelibolu Kalesinden de kısaca bahsedeyim.
Gelibolu Kalesi; Antik dönemde kurulduğu bilinen kaleyi Bizans İmparatoru I. Justinianus onartmıştır. Evliya Çelebi’nin anlattığına göre, kale dik ve kesik kayalara kurulu 6 köşeli bir kaleydi. 70 kulesi bulunuyordu. Kale içinde XVII. yüzyılın ortalarında 300 tek katlı ev, kethüda, topçu başı ve cebeci başının konakları, su sarnıçları, cami ve hünkar hazinesi vardı. Kaleden geriye sadece bir burcu kalmıştır. Liman ise iki bölümden oluşmakta olup, denizle olan bağlantısını dar bir geçiş ayırmaktadır. Yol olarak kullanılan köprü limanı ikiye ayırmaktadır. Köprünün altından geçen küçük tekneler genellikle iç taraftaki havuzda bağlanmaktadır. Kule ise içteki havuzun yanında yükselmektedir.
Gelibolu kalesinin bugüne kalan kısmına ünlü denizcimizin ismi verilmiş ve denizcilik adına bir müzeye dönüştürülmüştür. Burç şimdi Piri Reisi Müzesi’ne ev sahipliği yapmaktadır.
Bayraklı Baba Anıt Mezarı.
İkinci durağımız Gelibolu içinde Hamza Bey Koyuna bakan yamaçta Fener Meydanı girişinde bulunan Bayraklı Baba Anıt Mezarı oluyor.
Bayraklı Baba Anıt Mezarı Türkiye’nin en fazla ziyaret edilen yerlerinden biridir.Asıl adı Karaca Bey olan Bayraklı Baba, Osmanlı donanmasında bayraktarlık yapan yiğit bir denizcidir. Marmara Yassıada açıklarında, Bizans donanması ile yapılan savaşta elinde sancağı ile beraber 1410 tarihinde şehit düşmüştür. Donanmanın merkezi olan Gelibolu’da sahile yakın bir yere gömülmüş ve vasiyeti üzerine mezarı bayraklarla donatılmıştır.
Gelibolu Şehitliği.
Artık Gelibolu’dan ayrılma zamanı,Gelibolu’ yu eski İstanbul yolundan terk edip Bolayır yönüne eski yoldan gideceğiz.Hamza Bey Koyunu geçtikten hemen sonra solumuzda bulunan Gelibolu Şehitliğine uğruyor ve saygımızı sunmak için Şehitlik ziyaretine başlıyoruz.
Gelibolu Şehitliği;Çanakkale Savaşı ve 1883-1929 tarihlerinde çeşitli nedenlerle Şehit olan askerler anısına yaptırılmıştır.Şehitlikte 201 kabir bulunmaktadır, şehitlikte yatanlardan 105 kabrin kimliği belli olup,96 kabrin ise ismi yazılmadığından yada silindiğinden isimleri tespit edilememiştir.Şehitlik içerisinde günümüz Şehitleri de bulunmaktadır.Şehitlik ilçe merkezi Yazıcızade Mahallesinde bulunmaktadır.Şehitlerimizin hepsinin Ruhları Şaad olsun.
NamaztepeGelibolu Şehitliğinde saygı duruşumuzu ve dualarımızı tamamladıktan sonra eski İstanbul yolunu takiben 10 kilometre sonra Çimpe kalesinden önce Namaztepe’ nin net olarak gözüktüğü bölgeye geldik. Namaztepe’ nin bulunduğu bölgeye gitmek isterdim ama mevsimsel olarak çoban dikenleri beni fazlası ile korkuttu, yol kenarında hatırı sayılır kadar vardı.
Namaztepe;Gelibolu’ ya 10 kilometre mesafede Bolayır’ a yakın,yolun sağında deniz tarafında , yüksekçe bir tepenin üzerinde bulunmaktadır. Burası 1352 yılında Gazi Süleyman Paşa ‘nın Rumeli’ye ilk ayak bastığında Allah’ a şükran namazını kıldığı tepedir. Buranın adının Namaztepe oluşunun nedeni budur.
Çimpe Kalesi.
Namaztepe’ den ayrıldıktan kısa bir süre sonra Çimpe Kalesindeyiz.
Çimpe kalesinde üç arkadaş Ben, Selim Yılmaz ve Gökhan Elmaslı kısa bir keşif yapıyoruz. Çimpe kalesi nedir,niye önemlidir,niye görülmedir bundan kısaca bahsetmeden
Çimpe Kalesinden ayrılmamalı.
Çimpe Kalesi; Gelibolu ile Bolayır arasında, Bolayır’a 1.5 km mesafededir.Tarihte Çimpe,Çimbi,Çimbini,Cembini,Cibni,Çimen ve Çemenlik gibi adlarla anılmaktadır.Çimpe Kalesi Türklerin Rumeli’ de ilk aldıkları kalenin adıdır.Orhan Gazi’nin büyük oğlu Gazi Süleyman Paşa Osmanlı tarihçilerine göre 1352 yılında Anadolu yakasındaki Çardak’tan 2 sala bindirdiği 80 savaşçı ile bugün Namaztepe olarak bilinen Rumeli kıyısına gelerek Bizansların elinde bulunan bu hisarı feth etmiştir.Gazi Süleyman Paşa,bu kalede üslenip buradan Bolayır ve Gelibolu’ yu feth ederek Rumeli fethine başlamıştır.
Bolayır.
Çimpe Kalesi ziyaretimiz bittikten sonra çok yakın mesafede bulunan Bolayır’a varıyoruz. Bolayır’ da ziyaret edeceğimiz iki önemli Anıt Mezar var,ziyaretten önce Gazi Süleyman Paşa’nın Mezarının bulunduğu yeşil alanda öğle molası veriyoruz.Anıt Mezarları ziyaretten önce de Bolayır’ ı tanımakta fayda var kanısındayım.
Bolayır;Gelibolu’ nun köyüdür,ne zaman kurulduğu bilinmemektedir. Troya Savaşlarında Gelibolu’dan bahsedilmesi bu köyünde çok eski olduğunu gösterir. Atinalıların,Spartalıların,Makekonyalıların,Bergama Krallığının hakimiyetinde kalmış.395-1356 yılları arası ile ilgili Bizans kalıntılarına rastlanmıştır.1352 yılına kadar Bolayır mevkiinde Bizanslıların oturduğu bilinmektedir.Orhan Beyin Oğlu Gazi Süleyman Paşa 1352 ‘de Anadolu yakasındaki Çardak’tan 2 sala bindirdiği 80 savaşçı ile Rumeli’ye geçip Çimpe Kalesini aldıktan sonra. Bolayır ve Gelibolu fetihlerini yapmıştır. Bolayır o tarihten beri Türk toprağı olarak kalmıştır.
Rumeli Fatihi Gazi Süleyman Paşa.
Bolayır’ ı tanıdıktan sonra,Orhan Gazi’in büyük oğlu Gazi Süleyman Paşa’ yı tanımak gerek.Tanımalı ki,Türklerin Rumeli’ye yani Avrupa yakasına nasıl geçtiklerini ve ilelebet burada nasıl kaldıklarını iyi anlamalı.
Gazi Süleyman Paşa;1316’da doğan Şehzade’ nin ömrü,1359’da bir av esnasında düşerek vefatına kadar,gaza meydanlarında, fetihten fethe koşmakla geçmiştir.1331′ de Orhan Gazi’ye vezir olan Şehzade Süleyman,idari işlerden ziyade askeri işlerle vazifelendirilmiştir. Mahiyetindeki kahramanlarla zaferden zafere at koşturmuş ve filiz halindeki devletin sınırlarını ikinci bir kıtaya Avrupa’ ya taşımıştır.1352′ de 80 yiğidi ile Çardak’tan sallarla Rumeli’ye geçerek Avrupa Kıtasında Çimpe kalesini alarak, burasını Türk topraklarına kattı.
1354 yılında ise Bolayır ve Gelibolu’yu feth ederek Avrupa Kıtasındaki Türk topraklarını genişletmiştir.1356 yılında ise Gelibolu Yarımadasının tamamı Gazi Süleyman Paşa tarafından feth edilmiştir.Şanlı devlete Rumeli topraklarını armağan eden Şehzade Süleyman,1359 da 43 yaşında iken vefat etmiş ve feth ettiği Bolayır’ a defnedilmiştir.
“Şehzade Sultan Süleyman hem vezir, hem şahımız; Geçtiler Rumeli’ye sal ile arttı şanımız.”Gelibolu Yarımadası Fatihi,Avrupa Kıtasına ilk geçen ve burada ilk kaleyi zapt eden Gazi Süleyman Paşa’ yı,Gelibolu ve Bolayır Fatihi Gazi Süleyman Paşa’ yı tanımadan ve Anıt mezarını ziyaret etmeden Gelibolu Yarımadası tam gezilmiş olmaz.
Bizde Gazi Süleyman Paşa’ yı tanımak ve mezarını ziyaret için Bolayır’ dayız.
Gazi Süleyman Paşa Anıt Mezarı. Anıt Mezar, Bolayır’ da, Saroz körfezine hakim bir tepe üzerinde yer almaktadır. Gazi Süleyman Paşa genç yaşta bir av sırasında atından düşerek hayatını kaybetmiştir. Kendisinin vasiyetiyle bu noktada bir bina yaptırılmış ve buraya defnedilmiştir. Anıt Mezar, II. Abdülhamit tarafından yeniden yaptırılmıştır. Anıt bahçesinde her yıl adına anma törenleri düzenlenmektedir. Kabir 30 cm bir seki üstündedir ve ince levha mermerlerle yapılmıştır. Süleyman Paşanın kendisiyle beraber ölen atının da ayağının ucunda yatmakta olduğu konulan bir levha ile bildirilmektedir. Kabirlerin etrafında dökme pirinç parmaklıklar vardır. Pencere söveleri mermerdir ve sadece dışa, alışılmamış bir üslup da konmuştur. Binanın döşemesi de ince mermerdendir. Anıt Mezarda ki Süleyman Paşa’nın sırmalı kavuğu Türk ve İslam Eserleri Müzesine nakledilmiş ve daha sonra da Topkapı Müzesine verilmiştir. Bu yapı Avrupa’ daki en eski Osmanlı eserlerinden birisi olup, 2001 yılında restore edilmiştir.
Anıt Mezarı’da ziyaret edip dualarımızı okuduk, saygımızı sunduk.
Vatan ve Hürriyet Şairi Namık Kemal’in (1840-1888) Mezarı.
Batı edebiyatının yazın türlerini ilk kez Türk toplumsal yaşamına sokan Namık Kemal, 21 Aralık 1840′ ta Tekirdağ’da doğmuş ve 2 Aralık 1888’de Sakız Adası’ nda ölmüştür. Namık Kemal, 1872 Temmuzunda mutasarrıf olarak Gelibolu’ya atanmış ve beş buçuk ay bu görevde bulunmuştur. Namık Kemal, gerek Süleyman Paşaya duyduğu sevgi ve gerekse Anıt Mezarın halk tarafından devamlı ziyaret edilmesi yüzünden buraya gömülmek istemiştir. Mezar, Gazi Süleyman Paşa mezarının hemen yanında bahçe içerisindedir.Aynı bahçe içerinde bulunan Gazi Süleyman Paşanın Anıt Mezarı ile Namık Kemal’in Mezarını da ziyaret ettik.İçimizde tuhaf bir duygu var.Bu duygu ile beraber bahçenin en serin yeri olan Saroz Körfezini gören köşe bölümüne geçip Saroz Körfezi ve Bakla Burnunu seyre başlıyoruz.
Bakla Burnu.
Bulunduğumuz yer Gazi Süleyman Paşa Anıt Mezarının bulunduğu yer ve altımızda Bolayır Ovası,ilerisi Saroz Körfezi ve Bakla Burnu.
Bakla Burnu;Saroz Körfezindeki Antik Trakyen şehri Cardia (Kardiya) Antik şehri, Bakla Burnu adı ile bilinen bir tarafı kumsal diğer tarafı kayalık olan bir burundaki antik yerleşim şehridir.Bu şehirde bilgeler yetişmiş ve altın para basılmıştır.Zamana yenik düşen bu önemli antik şehirden günümüze az eser kalmıştır.Trakyen Yarımadası başşehrinde Kardiya antik kaya oyma sahil pınarı binlerce yıldır görevini yapmaya devam ediyor.Cardia- Baklaburnu kumsalında rüzgar sörfü,Alaçatı’ ya taş çıkartacak boyuttadır.
.
Mahmut Paşa Koyu (İncirlik Koyu).
Çok anlamlı bir tur için 3 kişi yola çıktık(Selim yarın ayrılıyor).
Gelibolu Yarımadası Şehitlere Saygı Turumuzun 1 nci günü Güneyli Köyünün Saroz Körfezindeki Mahmut Paşa Koyunda kamp atma ile son buluyor.Biraz deniz,biraz dinlenme ve bu akşam Selim’in misafiriyiz,çünkü bizi karavanının olduğu Mahmut Paşa Koyuna getirdi.
Eyvallah Selim sen bir tanesin.
Bugün;Bayraklı Baba Anıt Mezarı,Gelibolu Şehitliği,Çimpe Kalesi,Gazi Süleyman Paşa Anıt Mezarı,Namık Kemal Anıt Mezarı gezdiğimiz yerlerdi.
Yazımın başında da söylediğim gibi Gelibolu’ yu tanımadan, anlamadan Gelibolu Yarımadası üzerindeki Şehitlikleri tam anlamı ile ziyaret etmiş olamazsınız.O kahramanlar ki,niye Şehit,niye Gazi olduklarını çok iyi biliyorlardı.Bu topraklar 1352 yılında Avrupa Kıtasına 80 Yiğidi ile çıkan Gazi Süleyman Paşa’dan beri bizim ve bizim kalacak.
İşte Gelibolu Yarımadasında Şehit olanlar bu uğurda şehadet şerbetini içtiler.
1 nci Gün Gelibolu-Gelibolu Şehitliği-Çimpe Kalesi-Bolayır-
Gazi Süleyman Paşa Anıt Mezarı-Güneyli-
Mahmut Paşa Koyu Rotası:29 KM
Discussion about this post